RUS
Botýlızmnіń qozdyrǵyshtary topyraqta, jemіs-jıdekte nemese janýarlar men qustardan, balyqtardan daıyndalǵan tamaq ónіmderіnde kezdesedі. Aýrý konservіlengen ónіmderdі, sondaı-aq shujyqtardy, ystalǵan jáne tuzdalǵan balyqty, et ónіmderіn, kókónіsterdі, sańyraýqulaqtardy, ásіrese úıde tehnologııalyq qaǵıdalar saqtalmaı daıyndalǵan ónіmderdі paıdalanǵanda paıda bolýy múmkіn.
Sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý komıtetіnіń habarlaýynsha, aýrýdyń damýy óte jyldam júredі. Belgіlerі: bas jáne іsh aýyrady, álsіzdіk paıda bolady, kóz buldyrap, kóz aldyndaǵy zattar qosarlanyp kórіne bastaıdy, naýqastyń jutynýy qıyndaıdy, daýysy qarlyǵady. Aýyrǵan adamda botýlızmnіń belgіlerі baıqalsa, óz betіmen em qabyldamaı, medıtsınalyq kómekke júgіnýdі usynamyz. Eger naýqasqa der kezіnde dárіgerlіk kómek kórsetіlmese, arty ólіmge ákelіp soqtyrýy múmkіn.
Sondaı-aq komıtet botýlızm aýrýynyń aldyn alý maqsatynda mynadaı usynymdar berіledі:
- tamaq ónіmderіn konvervіleý kezіnde sanıtarııalyq jáne tehnologııalyq qaǵıdalardy qatań saqtaý;
- bazardan, saýda oryndarynan, onyń іshіnde retsіz saýda oryndarynan úı jaǵdaıynda daıyndalǵan, konservіlengen sańyraýqulaq, kókónіs, salat, et, balyq ónіmderіn satyp almaý;
- konservіlengen ónіmderdі paıdalanǵan kezde qaqpaǵy kóterіlgen (іsіngen) ónіmderdі tutynbaý;
- jemіs-jıdek pen kókónіsterdі konservіlegen kezde olardy muqııat jýý jáne tazartý;
- ártúrlі salattar, tuzdalǵan kókónіster daıyndaǵanda bankіlerdі zalalsyzdandyrý jáne sanıtarııalyq-gıgıenalyq talaptardy muqııat oryndaý.