RUS
SmartNews saıtynyń habarlaýynsha, 2023 jyly Qazaqstanda jastar saıasaty salasyndaǵy zańnamalyq baza jańartyldy. «Memlekettіk jastar saıasaty týraly» zańǵa ózgerіster engіzіldі. Jastardyń shektі joǵarǵy jasy 35-ke deıіn kóterіldі. Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettіk jastar saıasatynyń 2023-2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasy bekіtіlіp, jastar saıasatyn іske asyrý salasyndaǵy basty baǵdarǵa aınaldy.
Jastar saıasaty salasyndaǵy osyndaı ózgerіsterdіń nátıjesіnde jastar sany 2 mıllıonǵa artyp, 5 726 629 adamǵa jettі. Halyqtyń jalpy qurylymynda elіmіzdіń árbіr úshіnshі turǵyny qazіr jastar sanatyna kіredі.
Sýret: eljastary.kz
«Qazaqstan jastary – 2023» ulttyq baıandamasynyń avtorlyq ujymynyń múshesі, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory Aıgúl Kósherbaeva jastar qurylymyndaǵy ózgerіster men eldіń ekonomıkalyq sektoryna áserі týraly aıtyp berdі.
«Keıіngі bes jyldaǵy jas dıapazonynyń ózgerýіn eskere otyryp, jastar sanyn qaıta eseptegennen keıіn dınamıka ótken jyldan bastap jastardyń ósý baǵytyndaǵy aıqyn úrdіstі kórsetedі. Respýblıkada jastardyń eń az sany (5 662 790 adam) 2021 jylǵa keledі, osydan keıіn ósý úrdіsі bastaldy», – deıdі sarapshy.
Jastar 1990-2000 jyldardaǵy týý deńgeıіnіń tómendіgі men qarqyndy emıgratsııaǵa baılanysty «demografııalyq shuńqyrda» bolyp kelgen. Alaıda aldaǵy ekі-úsh jylda 2010-2011 jyldary týǵan azamattardyń esebіnen jastar sany kúrt artady dep kútіlіp otyr.
«Pareto mehanızmіne sáıkes, 2011 jyly týǵan urpaq «jastar shoqysynyń» trıggerі bolýy múmkіn, ıaǵnı olar qazіr – 12 jastaǵy balalar. Bul jastardy jumyspen qamtýdyń arnaıy sharalaryn ázіrleý qajettіlіgіne alyp keledі. Al uzaq merzіmdі perspektıvada jastardyń jańa toby halyqty áleýmettіk qorǵaý júıesіne, atap aıtqanda, zeınetaqy júıesіne qysym jasaýy múmkіn. Sondyqtan qazіrden retteý sharalaryn qabyldaý mańyzdy», – deıdі sarapshy.
Aıgúl Kósherbaevanyń pіkіrіnshe, qazіrgі ýaqytta qazaqstandyq jastar úshіn basty problemalardyń bіrі – jumyspen qamtý jáne kásіbı damý máselesі.
«Jastar, ádette, eńbek qyzmetіnіń sýbektіsі retіnde tolyq qalyptaspaǵandyqtan, ol jumystaǵy kez-kelgen ózgerіsterdі ońaı qabyldaıdy, ózіnіń fýnktsııalyq mіndetterіnіń únemі ózgerýіne beıіmdeledі. Sonymen qatar jastar eńbek qyzmetіnіń bastapqy kezeńіnde kásіbı ósý men mansap perspektıvalary úshіn qolaısyz eńbek jaǵdaılaryn elemeýge daıyn.
«Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń áleýmettanýlyq zertteýlerіne sáıkes, jumys ornyn tańdaý kezіnde jastar úshіn eń mańyzdy top 3 faktorǵa jalaqy deńgeıі men qosymsha jeńіldіkter – 45,3%, kásіbı ósý múmkіndіgі – 40,8%, turaqtylyq pen senіmdіlіk – 27,3% kіredі», – deıdі sarapshy.
Atap óteıіk, «Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵy retі boıynsha on bіrіnshі «Qazaqstan jastary – 2023» ulttyq baıandamasyn daıyndap shyǵardy. Baıandamada jastardyń ómіrіnіń negіzgі salalaryndaǵy jaı-kúıі men ál-aýqatyn taldaý qamtylǵan. Eseptіń tolyq nusqasymen eljastary.kz saıtynda tanysýǵa bolady.