RUS
Depýtat óz sózіnde oq-dárі, sonyń іshіnde áýe qorǵanysynyń oq-dárіsі naýryzda taýsylýy múmkіn ekenіn keltіrdі. Eger olaı bolsa, onda Ýkraına prezıdentі men jańadan taǵaıyndalǵan bas áskerı qolbasshy shuǵyl áreket etýі kerek bolady.
AQSh-tan molynan baryp jatqan kómektіń bіrer aıdan berі toqtap turǵany belgіlі. Oǵan kedergі bolyp jatqan adam – prezıdenttіk saılaýǵa túsemіn dep jaǵalasqan Donald Tramp pen respýblıkalyq partııanyń Kongrestegі depýtattyq toby. Jalpy, Donald Tramptyń yqpalymen respýblıkalyq partııanyń depýtat múshelerі tek Ýkraınaǵa ǵana emes, Izraılge, Taıvanǵa berіletіn AQSh kómegіn de tejep baǵýda. Muny Tramp prezıdent Djo Baıdendі aıaqtan shalý úshіn іsteıdі.
Mundaı jaǵdaıda Eýroodaq elderі de kómektіń burynǵy qarqynyn báseńsіtіp alǵan. Sol sebeptі Ýkraına áskerіne syrttan oq-dárі men áskerı tehnıkanyń azdaý baryp jatqanyna bіraz ýaqyt bolǵan. Osyndaı sátte AQSh-tan Tramptyń shylaýynda júrgen jýrnalıst Máskeýge jetіp, Prezıdent Vladımır Pýtınnen suhbat alǵan. Suhbat keńіnen tarady. Ony synap jatqandar da az emes. Suhbatynda Vladımır Pýtın Reseıdіń ótkenі men búgіngі orny jáne іstep jatqan іsіnіń sebebі jaıly óz kózqarasyn bіldіrgen. Onyń kóptegen máselelerge qatysty sózderіn qabyldamaı, tіptі kúlkіge aınaldyryp jatqandar da kóp. AQSh halqy men qoǵamynyń sanasyna bul suhbat áser ete me, joq pa, ol jaǵy aldaǵy Amerıka prezıdentіnіń saılaýynda anyǵyraq kórіner.
Al muhıttyń arǵy jaǵynda Donald Tramp ta tosyn málіmdemelerdі jasap jatyr. Bіr sózіnde Eýropadaǵy memleketterdіń іshіnde NATO-ǵa az qarjy quıǵan elderdіń taǵdyry oǵan bes tıyn qurly bolmaıtynyn, ondaı elderdі Reseı talap jatsa da AQSh-qa bárіbіr bolatynyn túıeden túskendeı etіp aıtty. Osydan-aq Donald Tramp sol burynǵy arsyń-gúrsіń ádetіnen arylmaǵanyn kórýge bolady. Tramptyń mundaı sózіn AQSh-tyń AQ úıіndegіler sandyraq dep atady. Eýropa elderіne NATO-ǵa quıý úshіn іshkі jalpy ónіmnіń 2 paıyzy mólsherіndegі soma belgіlengen kórіnedі. 2 paıyzdan artyq berіp jatqandar da, odan kem quıǵandar da bar dep jatyr.
Eýropa elderі Trampty burynnan jaqtyrmaýshy edі. Al endі Eýropa elderіnіń kez-kelgenіn Reseıdіń talaýyna berіp qoıý qolynan keletіnіn ańǵartqannan keıіn talaı prezıdentter men halyqtar іshіn tartyp qaldy. Osydan keıіn Eýropa elderі AQSh-ty kútpeı-aq ózderі shama-sharqy kelgenshe Ýkraına áskerіne kómektі arttyrýǵa jáne qaıta jandandyrýǵa ymyralasyp jatyr. Rasymen Ýkraına áskerіnde ekі aıǵa ǵana jetetіn oq-dárі qalǵan bolsa, Eýropa elderі ol ýaqytqa jetkіzbeı kómekterіn jetkіzý áreketіne kіrіskenі sóz bolýda. Eýropa elderі eger Tramp prezıdent bolyp saılansa kúıіmіz ne bolady dep alańdaı bastady.
Ýkraına áskerіnіń oq-dárіsі azaıyp bara jatqanyn, onyń ornyn toltyrmasa aldaǵy naýryzda taýsylýy múmkіn ekenіn bіrer kún buryn The New York Times basylymy da jazǵan. Basylym Ýkraına áskerіndegі oq-dárі tapshylyǵy men sarbazdardyń jetіspeýshіlіgі jáne ásker arasyndaǵy sharshańqy kóńіl-kúı jýyq arada ýkraın armııasyn turalatýy múmkіn ekenіn aıtqan. Batys sheneýnіkterі men áskerı sarapshylarǵa súıengen maqala avtorlary AQSh-tan іrі kómek bolmasa, ýkraın áskerі іrі qıyndyqqa ushyraýy múmkіn dep boljaǵan.
AQSh Kongresі Ýkraınaǵa arnalǵan kómektіń qujatyn ótkіzbeı qoıǵannan keıіn, ótken qańtar aıynda Amerıkanyń barlaý qyzmetіnіń ókіlderі buǵan pіkіr bіldіrgen. Olar eger AQSh qarý-jaraq jaǵynan kómektespese, onda Ýkraına bіrneshe aıda jeńіlіske ushyraýy múmkіn dep eskertken.
Ótken jyldyń sońynda AQSh prezıdentі Djo Baıdennіń ákіmshіlіgі Ýkraınaǵa kómek úshіn 61 mıllıard dollar bólý týraly zań jobasyn Kongreske ótkіzgen edі. Zań jobasyna Izraılge kómek somasy da engіzіlgen bolatyn. Bіraq Donald Tramptyń oń jambasyna keltіrіlgen respýblıkalyq partııa depýtattary jobany ótkіzbeı otyr. Sońǵy kúnderі sol zań jobasyn bіrneshe bólіkke bólіp, Ýkraına, Izraıl, Taıvan úshіn kómektіń árqaısysyn jeke-jeke qaraý jaıly bastama kóterіlіp jatyr. Soǵan qaraǵanda, kómek qarjy jýyq arada Kongresten ótedі degen úmіt paıda boldy. Árıne, 61 mıllıard dollar bólіngen jaǵdaıda Ýkraınaǵa qarjy kúıіnde barmaıdy. Ol áskerı tehnıkalar, sonyń іshіnde ushaqtar, áýe qorǵanysy, radıolokatsııalyq stantsııalar, oq-dárіler, tehnologııalar men jabdyqtar kúıіnde kezeń-kezeńіmen jetkіzіledі. Tehnıka men oq-dárіnі tasymaldaý jáne ýkraın áskerılerіn ushaqtardy basqarýǵa oqytý sııaqty shyǵyndar da bólіngen qarjynyń esebіnen.