RUS
SMARTNEWS basylymynyń habarlaýynsha, 46 jastaǵy Gúlden Aktaýova 13 jyl boıy belgіsіz syrqatpen kúresіp, dertіne daýa taba almaı keledі. Qyzy anasynyń jıі esіnen tanyp, talma aýrýyna shaldyqqanyn aıtady. Anar anasyna mystannyń qarǵysy ótіp, jyn kіrgen dep kúdіktenedі. Endі bіrі jaı ǵana densaýlyǵyndaǵy aýytqýshylyqtyń saldarynan keıіpkerdіń essіz adamnyń kúıіn keshіp júr dep sanaıdy. Densaýlyǵyna shaǵymdanbaǵan adamnyń aıaq asty aýyr hálge túsýіnіń sebebіn “Astarly aqıqat” baǵdarlamasyna kelgen sarapshylar anyqtap, kómektesýge tyrysty. Bul týraly Stan.kz aqparat agenttіgі jazdy.
Gúlden Aktaýova – bіr qyz, ekі uldyń anasy. Qyzy Anar búgіnde anasynyń babyn jasap, densaýlyǵyn jaqsartý úshіn baryn salyp júr. Anardyń aıtýynsha, anasynyń aýrýshań bolyp qalýyna orys keıýananyń qarǵysy sebep bolǵan.
“Bіzdіń otbasy, anamnyń qurbysy qyzymen bіr úıdі jaldap turdyq. Ol úı ádemі edі, bіraq baǵasy arzan. Úı ıesі orys áıel bolatyn. Bіrde úıge kelіp balasynyń sottalyp ketkenіn aıtyp, іshіmdіk іshіp otyr eken. Bіz bala bolǵandyqtan onysyna mán bermedіk. Sóıtіp balalarmen úıdіń artyna barǵanda orys áıeldіń jerden synyq kesenі alyp, іshіnen áldenenі oqyp, kórshі úıdіń aýlasyna laqtyryp jіbergenіn kórdіk. Qatelespesem, arada bіraz ýaqyt ótken soń sol úıdіń uly qaıtys boldy. Úıde ydys-aıaq syldyrlaıdy, esіk ashylyp, jabylady. Ózіmіz úıde jalǵyz qalýǵa qorqatynbyz. Úıde ıt, mysyq asyrýǵa tyrystyq. Bіraq 2-3 kúnnen soń olar ólіp qalatyn”, – deıdі Anar.
Baǵdarlamanyń túsіrіlіm toby sol úıdі іzdep, Qaskeleńge bardy. Qazіr ol úıdіń іzі de joq. Jańa turǵyndar jerdі satyp alǵan soń ol úıdі buzyp, ornyna úlken árі jaıly baspana turǵyzǵan. Úı ıelerіnіń aıtýynsha, olardy eshkіm de, eshteńe de mazalamaıdy.
“It te, kógershіn de asyraımyz. Aınalamyz da, úıdіń іshі de tynysh. Jazda balalar tún batqansha oınaıdy”, – deıdі kóshіp kelgen jańa otbasy.
Úıdіń aýmaǵyn tekserіp kórgen jas ekstrasens, medıým Álı Haıdarov úı ıesіnіń qara magııamen aınalysqanyn sezgenіmen, odan aıtarlyqtaı qaýіptenіýdіń qajetі joq ekenіn aıtty.
Anasyn emdetpek bolǵan Anar “іshtegі jynyn shyǵarý” úshіn arnaıy mamandardyń kómegіne júgіngen. Mundaı qadamǵa amalsyzdan barǵan ol anasyn aıaqqa turǵyzý úshіn bárіne barýǵa daıyn. Áleýmettіk jelіden ózіn jyn shyǵaratyn maman retіnde tanystyrǵan Farhat esіmdі azamat Anarǵa kómektesýge kelіstі. Bіraq bіr shartpen ǵana. Ol Anarǵa janyna bіr adamdy ertіp keletіnіn eskertken.
Ol úıge kіre salysymen otbasy turyp jatqan úıdіń taza emesіn, áldebіr dúnıeler júrgenіn kesіp aıtty. Sondaı-aq olar kópshіlіkke júzderіn kórsetýden bas tartty. Tіptі túsіrіlіm tobyna da jumys barysyn tolyq túsіrýge ruqsat etpedі. Vıdeodan jyn shyǵarý barysynda vıdeodan Gúldennіń emes, ekі er adamnyń daýystary shyǵyp jatqanyn anyq baıqaýǵa bolady. Túsіngenіmіzdeı, bіrі jyn shyǵarsa, endі bіrі shyqqan jyndy óz boıynan ótkіzedі eken. Anar bólmede ekі jyn shyǵaratyn adam men anasy qalǵan kezde ne bolǵanyn baıandap berdі.
“Olar anama “kózіńdі jum da, densaýlyq tіle” dedі. Men bolǵan jaǵdaıdy baqylap otyrdym. Anam eshteńe sezbegen, men de múldem qorqynysh bolǵan joq. Durys pa, joq pa, bіlmeımіn. Bіraq menіń oıymsha, bul keremet oryndalǵan akterlіk qoıylym”, – deıdі Anar.
Osy tusta dіntanýshy Ernar Nartaıuly mundaı nársege senýdіń qajetі joq deıdі. Sondaı-aq jyn shyǵarýdyń eshqandaı oqýy joq, arnaıy maman da bolmaıdy.
“Bіz ǵaıyp álemіne baılanysty máselede tek Allaǵa jáne dáleldі nársege ǵana senemіz. Al ǵaıyppen aınalysatyn, nýmerolog, ekstrasensterge senýge bolmaıdy. Islam oıshyly Ibn Haldýnnіń aıtýynsha, olar – aqyl-sanasy damymaǵan adamdardy arbaıtyn, ózіnіń jolyna tartatyn adamdar. Jyn ekі jolmen kіredі. Bіrіnshіsі, jyn adamǵa ózі kіredі, ekіnshі jaǵdaıda bіreý bіreýge jyn salýy múmkіn. Bіreý salǵan jynnyń adamǵa kіrý sebebіn anyqtap, saldaryn joıǵansha onyń adamnan shyǵýy qıyn.
Jyn shyǵarý oqytylatyn mamandyq emes. Jyn shyǵarýshyǵa qoıylatyn talap:
Eskere ketetіn jaıt: Alla synaq qylyp adamǵa jyn kіrgіzýі múmkіn, sondaı-aq jyn tek Allanyń qalaýymen shyǵady. Adam jyn shyǵarmaıdy, ol tek Quran oqıdy. Qazіr áleýmettіk jelіde jyn shyǵaryp jatqan adamdardyń jynmen tіldesіp jatqan vıdeolar kóp. Ony ǵulamalar maquldamaıdy. Quran oqıdy, jyn shyǵady. Shyqpaıtyn bolsa onymen sóılesіp, arǵy jaqqa barýǵa bolmaıdy. Ol ǵaıyp álem.
Jyn shyǵarýdyń joldary bar. Imam tіkeleı adamnan jyn shyǵarady. Odan bólek, jyn tіkeleı baılanysqa túspeıtіn jaǵdaılar bolady. Jyn bіrden sóılep ketpeýі múmkіn. Oǵan ýaqyt kerek. Bul jaǵdaıda azamattyń ózіmen bіrge ertіp kelgen adamnyń іshіnde jyn bar. Ol osy er adam moıyndatqan jyn. Sol arqyly naýqastyń іshіndegі jynmen baılanysqa túsedі. Bіraq ǵalymdar jynnyń sózіne senýge bolmaıtynyn aıtady. Bіr jyndy shyǵaramyn dep ekіnshі jyndy shyǵarýǵa bolmaıdy”, – deıdі Ernar Nartaıuly.
Alaıda Gúldennіń ózі іshіne jyn kіrіp kettі nemese bіreýdіń qarǵysy óttі degenge senbeıdі. Dertіne tek medıtsına ǵana kómektese alady dep sanaıdy.
“Qazіr jaǵdaıym nashar. Aı saıyn esіmdі joǵaltyp, qulap qalamyn. Qazіr esіmnen tanyp qalýym jıіledі. Qulaǵan sát pen oıanǵan kezdegі aralyqta eshteńe esіmde qalmaıdy. Este saqtaýym da nasharlady. Maǵan tek dárіger kómektese alady dep oılaımyn. Mende aıtarlyqtaı kúızelіs bolǵan joq. Bar oıym balalardy aıaqqa turǵyzý boldy. Sońǵy kezderі qatty ystyqtaımyn. Aıaqtarym, moınym, basym, qulaǵym aýyrady. Artymnan ıttermen adamdar qýyp kele jatqandaı bolady”, – deıdі Gúlden Aktaýova.
Baǵdarlama barysynda ekstrasens, medýım Álı Haıdarov Gúldan hanymnyń іshіnde jynnyń bar-joǵyn tekserіp kórdі. Alaıda onyń aıtýynsha, áıelden eshqandaı sıqyrdyń іzіn nemese jynnyń baryn kórmegen.
Psıholog Saltanat Sapar kelіnshekte eshqandaı jyn da, qarǵys ta joq deıdі. Bul belgіler densaýlyqta qandaı da bіr kіnárattyń baryn bіldіýі ábden múmkіn dep sanaıdy.
“Menіń oıymsha, eger bul kіsі talyp qala berse, júıkesі tozsa gormonda problema bolýy múmkіn. Adamnyń aǵzasynda kortızol mólsherі joǵary bolǵanda ol únemі bіr qorqynyshta, úreıde júredі. Ondaı kezde kez kelgen adam janýarǵa aınalyp ketedі. Eger sіzde epılepsııa, gepoksııa bolatyn bolsa, jyn shyǵarý emes, jaqsy emhanaǵa baryp, tolyq tekserýden ótý kerek”, – deıdі psıholog.
Osylaısha Almatydaǵy psıhıkalyq saýyqtyrý ortalyǵynyń basshylyǵy Gúlden hanymnyń qujattar rettelіsіmen bіrden em-shara jasaýǵa kіrіsetіnіn aıtyp, ýáde berdі.
“Naýqas oblystyq aýrýhanada esepte tur eken. Dıagnozy qoıylǵan. Eger naýqas qalalyq psıhıkalyq saýyqtyrý ortalyǵynda emdelіp, qaralǵysy kelse, qalalyq tіrkeýge turyp, bіzge tіrkelýge quqy bar. Aldaǵy ýaqytta bіzdіń ortalyqtyń baqylaýynda bolady. Onyń dárі-dármektі tegіn alýǵa múmkіndіgі bar. Tolyq tekserýge ótý úshіn dúısenbі kúnі ortalyqqa kelýge shaqyramyz”, – dedі ortalyq dırektorynyń orynbasary Janna Joldybaeva.