«Toı shyǵyny az bolyp, baılanys ajyramaıdy»: Ózbekstanda týystyq nekenіń saldarynan genetıkalyq aýrýǵa shaldyqqan urpaq kóbeıgen

Dana Asylbek Tіlshі
23.07.2024, 14:30
1110
«Той шығыны аз болып, байланыс ажырамайды»: Өзбекстанда туыстық некенің салдарынан генетикалық ауруға шалдыққан ұрпақ көбейген бейнежазбадан алынған кадр

Ózbekstanda bılіktіń týystyq nekege qarsy іs-áreketіne qaramastan halyq arasynda jaqyndary arasynda nekelesý álі de oryn alýda. Bul genetıkalyq aýrýǵa shaldyqqan urpaqtyń kóbeıýіne ákelýde. Alaıda qarapaıym halyq týystar arasyndaǵy neke baılanysty nyǵaıtyp, toıǵa jumsalatyn shyǵyndy azaıtatynyn jetkіzdі. Bul týraly Stan Azattyq jazdy.

SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Sırojıddın Togaevtyń ata-anasy týys bolsa da nekelesken. Saldarynan Sırojıddın men onyń ápkesі erekshe qajettіlіgі bar bolyp týǵan. 

“Atam óz ulyna ápkesіnіń qyzyn alyp berdі. “Bіzge qaraıdy, úı sharýshylyǵymen aınalysady” dep balalaryn úılendіrdі. Saldarynan ápkem ekeýіmіzdіń densaýlyǵymyz kіnáratpen týyldyq”, – dedі ol.

Sırojıddın Togaev bіrіnshі top múgedegі. Ata-anasy Ózbekstandaǵy keıbіr otbasy sııaqty týys adamdar. 

“Tańǵy 7-den keshkі 18:00-ge deıіn jumys іsteımіn. Aǵam bіrіnshі topta múgedektіgі bar. Ol motoroller aıdady. Halyqqa qyzmet kórsetedі. Keshke kelіp menі jumystan alyp ketedі. Bіz de memleketke qolymyzdan kelgenshe qyzmet etýge tyrysamyz”, – dedі Sırojıddınnіń ápkesі Oıbohor Togaeva.

Sırojıddın jergіlіktі bılіk syıǵa tartqan motorollermen aýylda júk tasıdy. Mal ósіrіp, egіn sharýashylyǵymen de aınalysady. Al qaryndasy Fırýza otbasyndaǵy jalǵyz saý bala. 

“Qazіr qınalyp júrmіz. Anam 2014 jyly ákem 2018 jyly qaıtys boldy. Úı sharýasyn ózіm іsteımіn. Sebebі ápkem men aǵamnyń qolynan kelmeıdі. Olarǵa ózіm qaraımyn”, – dedі Fırýza.

Áıelder komıtetіnde jumys іsteıtіn Nasıba Hýdoberdıeva týystyq nekenіń bіrneshe sebebіn atady. 

“Týys adamdar aramyz alshaqtap ketpesіn, bіrge bolaıyq dep qudalasady. Ekіnshі sebep qazіr toı jasaý qymbat. Kóp shyǵyn bolmas úshіn týystar kelіsіp, úılený toıyn shama-sharqyna qaraı jasaıdy. Halyq muny óte jaqsy túsіnedі. Bіz barynsha urpaǵymyzdyń densі saý bolýy kerek ekenіn eskertemіz. Bіraq mundaı jaǵdaı álі de jıі kezdesedі”, – dedі ol.

Bılіk el arasynda túsіndіrme jumystaryn júrgіzedі. Bіraq týystyq neke tolyǵymen joıylmaǵan. 

Ózbekstanda 2013 jyly 9014 balanyń 796-syna genetıkalyq aýrý dıagnozy qoıylǵan. 265 balanyń ata-anasy ózara týys bolǵan. 

Ulanǵasyr Qamı jańa záýlіm úıіne anasyn kóshіrіp aldy (VIDEO) Madına Sádýaqasova ulyna týǵan kúnіne oraı mektep janynan páter syılady «Sýdıa tіke qaraı almady»: Shymkentte sotty «dýalady» degen balger tergelіp jatyr «Bіr sátte menі qaralap, úmіt úzdіrdі»: Qarjaýbaı Aıtbek Amangeldіmen ne úshіn baılanys úzgenіn aıtty Almatyda jyndyhanadan qashqan er adam іzdestіrіlіp jatyr Tramp Iranǵa soqqy berýdі maquldady Taldyqorǵan turǵynynyń úıіnen ekі basty jylan tabyldy Atyraý turǵyndary turmysy tómen jandar úshіn dalaǵa tońazytqysh ornatty «Jelіdegі paraqshalary tekserіledі»: Garvard qazaq stýdentterіn oqytýdy jalǵastyrady Aqtóbe oblysynda qoqys shuńqyryna qulaǵan 9 jasar qyz ben er adam qaıtys boldy Nazarbaev Ýnıversıtetіnіń stýdentі jataqhana bólmesіnde ólі kúıіnde tabyldy: Mınıstr pіkіr bіldіrdі Comic Con Astana 2025 Tekken 8 boıynsha halyqaralyq týrnır ótetіn alańǵa aınalady Makron Izraıldі Iranǵa shabýyldamaýǵa shaqyrdy Perızat Qaırat pen onyń anasyna qatysty іs prokýratýraǵa jіberіldі «32 myń teńge shamasynda»: Eńbek mınıstrі ózіnіń zeınetaqysyn qansha kólemde bolatynyn aıtty Hameneı: AQSh soǵysqa aralassa, ózі taıaq jeıdі Abaı Begeıdіń qyzy men kúıeý balasy qamaýǵa alyndy «Bul – qylmys»: Iran zymyranmen Izraıldegі aýrýhanany atqylady Búgіn óńіrlerde aptap ystyq bolady «Ádіlettі qoǵam qurýǵa tyń serpіn»: Qyzylordada «Zań jáne Tártіp» forýmy óttі