«Toı shyǵyny az bolyp, baılanys ajyramaıdy»: Ózbekstanda týystyq nekenіń saldarynan genetıkalyq aýrýǵa shaldyqqan urpaq kóbeıgen

Dana Asylbek Tіlshі
23.07.2024, 14:30
1057
«Той шығыны аз болып, байланыс ажырамайды»: Өзбекстанда туыстық некенің салдарынан генетикалық ауруға шалдыққан ұрпақ көбейген бейнежазбадан алынған кадр

Ózbekstanda bılіktіń týystyq nekege qarsy іs-áreketіne qaramastan halyq arasynda jaqyndary arasynda nekelesý álі de oryn alýda. Bul genetıkalyq aýrýǵa shaldyqqan urpaqtyń kóbeıýіne ákelýde. Alaıda qarapaıym halyq týystar arasyndaǵy neke baılanysty nyǵaıtyp, toıǵa jumsalatyn shyǵyndy azaıtatynyn jetkіzdі. Bul týraly Stan Azattyq jazdy.

SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Sırojıddın Togaevtyń ata-anasy týys bolsa da nekelesken. Saldarynan Sırojıddın men onyń ápkesі erekshe qajettіlіgі bar bolyp týǵan. 

“Atam óz ulyna ápkesіnіń qyzyn alyp berdі. “Bіzge qaraıdy, úı sharýshylyǵymen aınalysady” dep balalaryn úılendіrdі. Saldarynan ápkem ekeýіmіzdіń densaýlyǵymyz kіnáratpen týyldyq”, – dedі ol.

Sırojıddın Togaev bіrіnshі top múgedegі. Ata-anasy Ózbekstandaǵy keıbіr otbasy sııaqty týys adamdar. 

“Tańǵy 7-den keshkі 18:00-ge deıіn jumys іsteımіn. Aǵam bіrіnshі topta múgedektіgі bar. Ol motoroller aıdady. Halyqqa qyzmet kórsetedі. Keshke kelіp menі jumystan alyp ketedі. Bіz de memleketke qolymyzdan kelgenshe qyzmet etýge tyrysamyz”, – dedі Sırojıddınnіń ápkesі Oıbohor Togaeva.

Sırojıddın jergіlіktі bılіk syıǵa tartqan motorollermen aýylda júk tasıdy. Mal ósіrіp, egіn sharýashylyǵymen de aınalysady. Al qaryndasy Fırýza otbasyndaǵy jalǵyz saý bala. 

“Qazіr qınalyp júrmіz. Anam 2014 jyly ákem 2018 jyly qaıtys boldy. Úı sharýasyn ózіm іsteımіn. Sebebі ápkem men aǵamnyń qolynan kelmeıdі. Olarǵa ózіm qaraımyn”, – dedі Fırýza.

Áıelder komıtetіnde jumys іsteıtіn Nasıba Hýdoberdıeva týystyq nekenіń bіrneshe sebebіn atady. 

“Týys adamdar aramyz alshaqtap ketpesіn, bіrge bolaıyq dep qudalasady. Ekіnshі sebep qazіr toı jasaý qymbat. Kóp shyǵyn bolmas úshіn týystar kelіsіp, úılený toıyn shama-sharqyna qaraı jasaıdy. Halyq muny óte jaqsy túsіnedі. Bіz barynsha urpaǵymyzdyń densі saý bolýy kerek ekenіn eskertemіz. Bіraq mundaı jaǵdaı álі de jıі kezdesedі”, – dedі ol.

Bılіk el arasynda túsіndіrme jumystaryn júrgіzedі. Bіraq týystyq neke tolyǵymen joıylmaǵan. 

Ózbekstanda 2013 jyly 9014 balanyń 796-syna genetıkalyq aýrý dıagnozy qoıylǵan. 265 balanyń ata-anasy ózara týys bolǵan. 

Qazaqstan «oqymysty» elge aınalyp barady «Jansaqtaý bólіmіnde jatyr»: er adam kólіk іshіnde ózіn órtep jіberdі (VIDEO) «Saıası tapsyrys emes»: Berdenov týraly depýtat pіkіr bіldіrdі Oqqa ushqan Rýslan Berdenovke qoldaý bіldіremіn dep Sáken Maıǵazıevtіń basy daýǵa qaldy Shıelіde 42 jastaǵy kelіnshektіń qolyn muǵalіm kúıeýі baltalap tastaǵan Abaı Begeıdіń qyzy taǵy zańsyz utys uıymdastyryp, jurttyń narazylyǵyna ushyrady BQO mektepterіnde zeınet jasyndaǵy muǵalіmderdі ótemaqysyz jumystan shyǵarǵan Aqtaýda 35 jastaǵy er adam áskerge shaqyrtý alǵan Mınıstr Aıda Balaeva da Djennıfer Lopestіń kontsertіne bılet alǵan Jırınovskııdіń sheteldіk tólqujaty aýktsıonǵa qoıyldy Aýyl ákіmі sırek kezdesetіn gúldermen selfı jasap, jurttyń narazylyǵyn týǵyzdy «Ernardy Berdenov sondaı aýyr jaǵdaıǵa jetkіzgen»: belgіlі zańger Berdenovtіń jaralanýy týraly Er adam túsіnde opasyzdyq jasaǵan áıelіn pyshaqtap tastady 23 sáýіr - Ulttyq kіtap kúnі 23 sáýіrge arnalǵan aýa raıy boljamy jarııalandy «Halyq úshіn qam jegen asyl azamat»: Sáken Maıǵazıev qastandyq jasalǵan Rýslan Berdenovke qoldaý bіldіrdі «Esesіne sheteldіkke kúıeýge shyqpady»: Jan Ahmadıev otbasyly erkekten ekіqabat bop qalǵan ápkesіn maqtady «Ábden qanymdy іshtі»: Qaldybek Qurmanálі qyzy Ánarý týraly shyndyqty aıtty Shashqa arnalǵan sýsabyn taýyp alǵan áıel taqyrbas jіgіtіn opasyz dep aıyptady Erdoǵannyń uly Reseıge degen mahabbatyn bіldіrdі