SMARTNEWS.KZ басылымының хабарлауынша, Дикий Арман есімімен белгілі Арман Жұмагелдиевтің жабық сотының бейнежазбасы YouTube желісінде пайда болған. Бұл жағдайға қатысты Бас прокуратура пікір білдірді.
Бас прокуратура: қылмыстық іс қозғалды
Ведомство аталған фактіге қатысты тергеу ісі басталғанын хабарлады.
«Алматы прокуратурасы сотқа дейінгі тергеп-тексеру басқармасының іс жүргізуінде қылмыстық кодекстің 423-бабы (сотқа дейінгі іс жүргізу немесе жабық сот талқылауы деректерін жария ету) бойынша қылмыстық істер тергеліп жатқанын хабарлаймыз», – деп Tengrinews.kz сауалына жауап берді Бас прокуратура өкілі.
Құқық бұзушы қандай жаза алуы мүмкін?
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 423-бабында көзделген ықтимал жазалау шараларына мыналар жатады:
- 2000 АЕК дейін айыппұл;
- 600 сағатқа дейінгі қоғамдық жұмыстар;
- 600 сағат түзету жұмыстары;
- 2 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеу;
-2 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру.
Ақмола облыстық адвокаттар алқасының заңгері Нұрлан Жаңабаев прокурордың немесе судьяның рұқсатынсыз сотқа дейінгі іс жүргізу немесе жабық сот талқылауы деректерін жария ету қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғатынын түсіндірді.
«Қылмыстық-процестік кодекстің 201-бабына сәйкес осы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жария етуге жол бермеу көзделген. Бұл бапта істің жариялылығын тек прокурордың рұқсатымен беруге болатындығы қарастырылған. Конституцияға сәйкес Бас прокуратура Қазақстан аумағында заңнаманың біркелкі қолданылуын жоғары қадағалаушы», - дейді Жаңабаев.
Бейнежазбаны кім, қалай таратуы мүмкін?
Сот процесі басталар алдында, адвокат атап өткендей, төрағалық етуші судья барлық қатысушыларды құпиялылық ережелері туралы хабардар етеді. ZOOM платформасын немесе аудио және бейне тіркеудің өзге де құралдарын пайдалануды қоса алғанда, сот отырысын жазуға, стенограммаға, фотосуретке немесе бейнетүсірілім жасауға судьяның рұқсаты керек болады.
«Деректердің таралуы ZOOM платформасы арқылы жасалған жабық сот процесі жағдайында да орын алуы мүмкін. Барлық қауіпсіздік шараларына қарамастан, бағдарламалық қамтамасыз ету саласындағы ықтимал осалдықтарға немесе ақпаратты қорғаудың жеткіліксіздігіне байланысты ақпараттың тарап кету қаупі бар», - деп атап өтті адвокат.
Оның пікірінше, бұл адами фактор да себеп болуы мүмкін. Мысалы, егер қылмыстық процеске қатысушы құпиялылық ережелерін және шифрлау мен аутентификацияның сенімді әдістерін қолдануды елемеген болуы мүмкін.
«Заңгер ретінде, менің ойымша, ZOOM платформасын пайдаланып фото және бейне түсіру кезінде ақпарат ортақ желіге тараған болуы мүмкін. Менің ойымша, бұл байқаусызда болды. Өйткені қылмыстық процеске қатысушыларға жабық сот талқылауынан деректерді жария еткені үшін қылмыстық жауапкершілік алатыны туралы алдын ала хабарланды», - деді Жаңабаев.