RUS
Өздеріңіз білетіндей, дәрі-дәрмектерге арналған нұсқаулықта пациент дәрі қабылдағаннан кейін пайда болатын жанама әсерлер туралы әрдайым ақпарат бар. Кез-келген дәрі-дәрмек белгілі бір дәрежеде жағымсыз реакция тудыруы мүмкін. Сондықтан препаратты нарыққа шығарған кезде оның қаншалықты қауіпсіз екенін үнемі қадағалап, бағалау маңызды. Сондықтан жанама әсерлер туралы хабарлау өте маңызды, сонымен қатар бұл сирек кездесетін жанама әсерлерді анықтауға көмектеседі, оларды кейде клиникалық зерттеулер кезінде анықтау мүмкін емес.
Хабарлама карталарын немесе «сары карталарды» жіберу - бұл препараттың жағымсыз реакциясы туралы күдік туралы ескерту жүйесі және бүкіл әлемде қабылданған фармакологиялық бақылаудың бастапқы әдісі. Мұндай карта дәрілік затты қабылдаудың себеп-салдарлық байланысының дәрежесін және оның жанама әсерін шамамен анықтауға мүмкіндік беретін мәселелердің тізбесін қамтиды.
«Жағымсыз реакциялар туралы кенеттен пайда болған хабарламалардың мониторингі бізге медициналық препараттардың қауіпсіздігі жөніндегі дабылдарға уақтылы жауап беруге және объективті бағалауға және тиісінше препарат туралы ақпаратты жаңартудан бастап, соның ішінде кейбір сыни жағдайларда препаратты нарықтан қайтарып алуды қоса алғанда, уақтылы шаралар қабылдауға мүмкіндік береді», – деп атап өтті Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығы (ДМБСҰО) Денсаулық сақтау өнімдерінің қауіпсіздігін, тиімділігі мен сапасын фармакологиялық қадағалау және мониторинг департаментінің басшысы Мәлік Әбдірахманов.
Сарапшы түсіндіргендей, тіпті нұсқаулықта сипатталған жанама әсерлер туралы хабарлау маңызды. Бұл мамандар нұсқаулықтағы деректердің дұрыстығын үнемі қадағалап, тексеріп отыруы үшін жасалады.
Фармакологиялық қадағалау және медициналық бұйымдардың қауіпсіздігіне, сапасы мен тиімділігіне мониторинг жүргізу қағидаларына сәйкес дәрілік препаратты, оның ішінде вакциналарды қолданудың жағымсыз салдары туралы мәліметтерді медициналық ұйымдар мен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер, сондай-ақ дәрілік заттарды тіркеу куәліктерін ұстаушылар белгіленген нысан бойынша жағымсыз реакциялар туралы карта-хабарлама түрінде береді.
Осы немесе басқа препаратқа жағымсыз реакция туралы қалай хабарлауға болады?
Бірінші әдіс - дәрігерге бару немесе фармацевтке бару және туындаған асқынулар туралы хабарлау. Мұндай жағдайда сіз дәрігермен бірге ДМБСҰО www.ndda.kz сайтында жағымсыз реакция туралы карта-хабарлама толтырасыз.
Екінші әдіс – дәрі өндірушісіне хабарласу. Әдетте, дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдардың нұсқауларында осы өнім бойынша талаптарды қабылдайтын компанияның немесе заңды тұлғаның байланыстары көрсетіледі.
Науқас үшін үшінші және ең оңай әдіс –IOS және Android платформаларында құрылғыларға қол жетімді DariKZ мобилдік қосымшаны пайдалану. Қолданбаның интерфейсі өте қарапайым және мұндай хабарламаны жіберуге екі-үш минут кетеді.
Жіберу бірнеше рет басу арқылы жүзеге асырылады: қосымшаны орнатқаннан кейін сіз «сары карталар» бөлімін ашып, пациент пен препарат туралы мәліметтерді толтырып, кері байланыс үшін байланыс мәліметтерін көрсетіп, хабарлама жіберуіңіз керек. Ақпарат дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығына тікелей келіп түседі.
Сіз қосымшаны QR коды немесе мынау сілтемелер арқылы жүктей аласыз: Google, Play Market, AppStore.
Барлығын «сары карталар» бөлімінің көмегімен DariKZ қосымшасында ақпаратты жіберудің қарапайым құралы арқылы фармакологиялық қадағалау жүйесіне белсенді қатысуға шақырамыз – бұл біздің еліміздің аумағында айналымдағы препараттардың қауіпсіздігін одан да сапалы әрі егжей-тегжейлі бақылауға мүмкіндік береді.
Жыл сайын ЭҚО-ға дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарға жағымсыз реакциялар немесе күтілетін терапиялық әсердің болмауы туралы 3 мыңға жуық карта-хабарлама келіп түсетінін айта кетейік.
Көбінесе хабарламалар микобактерияға қарсы, вирусқа қарсы, бактерияға қарсы, неопластикаға қарсы және иммуномодуляциялық препараттар арқылы келеді. Сондай-ақ, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, әлемде жүйелі қолдануға арналған инфекцияға қарсы препараттар медициналық қолдану кезінде жағымсыз реакциялар пайда болған препараттардың арасында жетекші орын алады.
«Ұлттық орталық әрбір жағдай бойынша дәрілік заттардың күдікті жанама әсерлеріне талдау жүргізеді, жағымсыз реакцияның дамуы мен препаратты қабылдаудың арасындағы себеп-салдарлық байланысты зерттейді және сараптамалық қорытынды береді. Бұдан әрі уәкілетті орган Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетінің атынан қажет болған жағдайда ДМБСҰО қорытындысы негізінде дәрілік препаратты қолдануды шектейді, маркетингті тоқтата тұрады, нарықтан кері қайтарып алады және препаратты Қазақстан аумағында өндіруге, таратуға және қолдануға тыйым салады», – деп атап өтті ҚР ДСМ Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті төрағасының орынбасары Лязят Қашқымбаева.