RUS
Маңғыстау атом энергетикалық комбинатында энергия блогының ажыратылуына байланысты Маңғыстау және Атырау облыстарындағы «Өзенмұнайгаз», «Маңғыстаумұнайгаз», «Қаражанбасмұнай», «Ембімұнайгаз» акционерлік қоғамдарының кен орындарында мұнай өндіру жұмысы жартылай және толық тоқтатылды. Ұңғымалардағы жұмыс электр қуаты қосылғанда қайта басталды. Электр қуаты тұрақты беріле бастаған сәттен зауыттың технологиялық қондырғылары қалыпты жұмыс режиміне біртіндеп көшеді. Апта соңына дейін кәсіпорын мұнай өнімдерін бұрынғы көлемде шығара бастайды деп жоспарланып отыр.
Атырау мұнай өңдеу зауыты бұл жағдайға қарамастан, жинақталған қор есебінен мұнай өнімдерін жөнелтуді жалғастырып жатыр. Бүгінгі таңда зауыт резервуарларында 26 мың тонна автобензин, 34 мың тонна дизель отыны, 1500 тонна сұйытылған мұнай газы, 6 мың тонна авиакеросин бар екен. Бұл көлем өнімді жеті күн бойы тұрақты жөнелтіп отыруға жетеді.
Электр қуатының жетіспеуінен мұнай өндірісіне айтарлықтай нұқсан келіп жатқан көрінеді. Кен орындарында тек соңғы алты айдың ішінде электр қуаты дәл осылай 11 рет ажыратылған екен. Жұмысын тоқтатуға мәжбүр болған ұңғымалардың жалпы саны – 13 мың, есеп бойынша мұнай өндірісі 5 миллиард теңге көлеміндегі кірістен айрылыпты.
Соңғы 2,5 жылда мұнай-газ өндіру активтерінің барлығында электр қуатының үзілуінен жалпы 279 мың тонна мұнай өндірілмеген.
2023 жылы кен орындарында электр қуаты 153 рет үзіліп қайта қосылған. Соның өзі 75 мың тонна мұнайдың өндірілмей қалуына себеп болған. Қуаттан қас қағым сәтке бір ажырағанның өзінде бүкіл жүйені қайта іске қосу процессі ұзақ уақытты алатын болса керек. Ал технологиялық қондырғылар тоқтатылғаннан кейін екпіндеп келіп тұрған көмірсутегілер аспанға шаншылған алау құбырларына түсіріліп, от-жалынға айналып жатады екен.
Бір ғана «Қаражанбасмұнай» акционерлік қоғамын алып қарасақ, электр қуатының ажырап-қосылуынан соңғы екі жылда 45 мың тонна мұнай жоғалтқан. Ал қуаттан ажыратылған кешегі сәтте бірден 2,5 мың тонна мұнай өндірілмей қалған.
Жалпы, бұған электр желілері инфрақұрылымының тозығы жеткені себепкер болып жатыр. Қалыпты жұмыс режиміне біртіндеп шығудың өзі үлкен жұмыс болайын деп тұр.
Мұнай өндірісі саласында тосыннан қалыптасқан жағдайға байланысты үкімет отырысы өтті. «ҚазМұнайГаз» акционерлік қоғамының есебіне қарағанда, электр энергиясы қайта іске қосылғаннан кейін зауыт қолда бар қорлардан мұнай өнімдерін жөнелте бастаған. Атырау мұнай өңдеу зауытының резервуарларында бүгінгі таңда 26 мың тонна автобензин, 33 мың тонна дизель отыны, 1 200 тонна сұйытылған мұнай газы бар. Жалпы ел бойынша АИ-92 бензині мен дизель отынының қорлары бір айға, АИ-95 бензині екі аптаға жетеді. Ал мұнай өнімдерін өндірудің бұрынғы көлеміне шығу үшін бірнеше күн уақыт керек екен. Электр қуатын жеткізудегі кемшіліктің технологиялық ақаулары әлі анықталған жоқ. Тағы бір айта кетерлігі, қазіргі уақытта жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін Павлодар мұнай-химия зауыты мен Шымкент мұнай өңдеу зауыты ішінара уақытша тоқтатылған.
Мұндайда халықтың ойына бірінші кезекте келетін нәрсе – жанармай тапшылығы бола ма, болмай ма деген мәселе. Үкімет отырысында премьер-министр Әлихан Смайылов:
«Ешқандай да жанар-жағармай тапшылығы болмайтынын баса атап өткім келеді. Қолда бар отын қоры бүкіл республикаға жетеді. Барлық мұнай өңдеу зауытын тоқтату туралы алып-қашпа әңгімелер шындыққа жанаспайды. Жағдай бақылауда», – деді. Премьер-министр Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес апаттың себептерін тексеру үшін арнайы мемлекеттік комиссия құрылғанын айтты. «Кінәлілер жауапқа тартылады. Қазіргі таңда ең бастысы – барлық кәсіпорынның жұмысын қалпына келтіріп, тұтынушыларды электр энергиясымен толығымен қамтамасыз ету», – деді Әлихан Смайылов.
